İsrail’in üç komşusuna verdiği zarar 10 milyar doları aştı
Emre ERGÜL
Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki saldırılarının ardından İsrail’in başlattığı Gazze Savaşı, sadece Filistin’i değil üç komşu ülkeyi de vurdu. Bu üç ülke Mısır, Lübnan ve Ürdün… Dünyaca ünlü New York Times gazetesi, “Savaş İsrail’in en yakın komşularının ekonomilerine zarar verdi” başlıklı manşetinde savaşın bu üç ülke üzerindeki etkilerini şöyle sıraladı:
-Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın yaptığı değerlendirmeye göre İsrail-Gazze Savaşı üç ayda üç ülkeye 10,3 milyar dolara, yani toplam gayri safi yurtiçi hasılalarının yüzde 2,3’üne mal oldu. Bu ülkelerde 230 bin kişinin daha yoksulluğa düşmesi bekleniyor.
-Orta Doğu ve Kuzey Afrika’daki ekonomik aktivite zaten düşüş eğilimindeydi; önceki yılki yüzde 5,6’lık büyümeden 2023’te yüzde 2’ye düştü. Lübnan, Dünya Bankası’nın dünyanın en kötü ekonomik ve mali krizlerinden biri olarak adlandırdığı krizle karşı karşıya kaldı. 1,5 yüzyıldan fazla bir sürede. Ve Mısır iflasın eşiğinde.
-Uluslararası Para Fonu (IMF) analistleri, “Ürdün, Lübnan ve Mısır’daki savaşın gidişatına ilişkin belirsizlik, tüketici ve iş dünyasının güvenini zayıflattı ve bu da muhtemelen harcama ve yatırımları azaltacak” yorumunu yapıyor.
-Arap dünyasının en kalabalık ülkesi Mısır, koronavirüs salgını ve Ukrayna’daki savaş nedeniyle buğday ve akaryakıt gibi temel ithalat maliyetlerindeki artış, turizm gelirlerindeki düşüş ve yabancı yatırımlardaki düşüşten hâlâ kurtulamadı. .
Gösterişli mega projelere ve silahlara yapılan cömert hükümet harcamaları Mısır’ın borcunun artmasına neden oldu. Bu borç ödemeleri, dünya çapındaki merkez bankalarının enflasyonu düşürmek için faiz oranlarını artırmasıyla şişti.
Mısır’da artan fiyatlar hane halkının satın alma gücünü ve işletmelerin genişleme planlarını olumsuz etkilemeye devam ediyor.
-Süveyş Kanalı’ndan Kızıldeniz’e giden gemi trafiğinin azalması son darbe oldu. Ocak ve ağustos ayları arasında Mısır, küresel deniz ticaretinin yüzde 11’ini taşıyan kanaldan ayda ortalama 862 milyon dolar gelir elde etti. Gemiler rota değiştirdiği için bu sayılar artık mevcut değil.
-IMF’ye göre 2019 yılında Mısır, Lübnan ve Ürdün’deki turizm, toplam mal ve hizmet ihracatının yüzde 35 ila yaklaşık yüzde 50’sini oluşturuyor. Şimdi durum şu: Ürdün’de havayolu rezervasyonları yüzde 18 düştü. Lübnan’da rezervasyonlar yüzde 25 azaldı. Lübnan’da seyahat ve turizm daha önce ülkenin yıllık gayri safi yurtiçi hasılasının beşte birine katkıda bulunuyordu. Artık her yer boş.
